Elke amateur-sporter die af en toe eens de (race)fiets of mountainbike van stal haalt, heeft er wel eens last van gehad: kleine kwaaltjes of pijntjes. Horen die erbij? Nee, zeggen experts. Wat zijn de meest voorkomende klachten, en wat kan je eraan doen om ze te voorkomen?
Terwijl in Brussel het Autosalon loopt, ligt het Mekka voor fietsers in Kortrijk, waar nog tot zondagavond de grote fietsbeurs Velofollies loopt. Er zijn niet enkel fietsen te bewonderen, maar er zijn ook verschillende evenementen met daarbij ook lezingen van specialisten, onder meer over sportvoeding, klimmen, de voorbereiding op het nieuwe seizoen, en een goede positie op de fiets. Hoe kies je een goede positie, en voorkom je pijntjes?
Joris Verreydt van de Bakala Academy geeft op Velofollies lezingen over “Het belang van een goede fietspositie. Veelvoorkomende klachten op de fiets en oplossingen.”
Pijn aan de lage rug behoort tot de meest gehoorde klachten
De meestvoorkomende klachten zijn die in de lage rug en de bekkenregio, nek en schouder-, knie-, pols- en zadelpijnen, al blijft daar bij dat laatste volgens Verreydt nog een soort taboe op rusten, omdat het nu eenmaal over intieme zones gaat.
Verreydt doet voor de Academy zogenoemde bike fittings, waar je je als fietser specifiek kan laten testen op positie, zoals je een looptest op een band zou doen als je loopschoenen zou kopen. “Het gebeurt wel vaker dat we tijdens het vraaggesprek eerst vragen of er zadelklachten zijn, dat mensen ‘nee’ zeggen, maar dat tijdens de test dan toch blijkt van wel. Vaak blijkt dan dat dit de belangrijkste reden was waarom ze zijn langsgeweest.”
De fout die heel vaak wordt gemaakt, is dat enkel wordt gekeken naar de lengte en de lichaamsmaten
De fout die de meeste mensen maken, zegt Verreydt, is dat de fiets enkel gekozen wordt in functie van hoe groot je bent, maar het gaat eigenlijk om veel meer. “Op de klassieke manier worden binnenbeenlengte, romplengte en armlengte opgemeten, dat wordt in een computermodel gestopt en dan wordt bepaald hoe groot de fiets moet zijn en hoe hij wordt afgesteld. Geen slecht begin natuurlijk, en iets wat de meeste fietsers intussen goed onder de knie hebben, maar er is meer.
“De juiste zadelhoogte wordt ingeschat, net als de stuurpositie, maar je moet weten dat er ook nog een lichaam op die fiets zit. Dat lichaam heeft een bepaalde beweeglijkheid, een bepaalde stijfheid of soepelheid van gewrichten of spieren. De fiets moet op dat vlak in functie staan van het lichaam, en niet omgekeerd.”
De fiets moet in functie staan van het lichaam, en niet omgekeerd
“Nu heb ik de indruk dat mensen vaak een bepaalde positie nastreven op die fiets, en het lichaam wordt er dan bij wijze van spreken op gewrongen”, zegt Verreydt, die aanraadt om een professionele screening van het lichaam te doen, zodat de fiets dan daaraan kan worden aangepast. “Dit is een heel essentiële stap. (…) Iemand die een soepele rug of bekken heeft, gaat in principe wat makkelijker voorover kunnen buigen, en kan het stuur dan wat lager of verder zetten. En omgekeerd. Iemand die minder soepel is, zou dan kunnen gaan compenseren, en bijvoorbeeld nekklachten krijgen.”
Sommigen vinden dat een pijntje op de fiets er nu eenmaal bijhoort. Maar dat is niet zo.
Verreydt geeft nog een andere tip. “Mensen die op een racefiets trainen, hoor ik vaak zeggen: ik heb hier of daar een klacht, maar dat hoort er nu eenmaal bij, want ik zit op een koersfiets, en op een koerszadel. Maar dit is niet normaal. Maar dat is het teken dat het evenwicht tussen fiets en lichaam verstoord is.”
Soms hebben mensen gewoon een lichamelijk probleem, waarbij ze toch klachten hebben, ook al is de fiets juist afgesteld. Zij worden dan doorverwezen naar een kinesitherapeut.
Is er misschien een verschil in beenlengte? Hoe vlot kan je voorover buigen? Een screening van het lichaam is belangrijk, en op dit specifieke vlak (soepelheid e.d.) kan je als sporter zelf relatief weinig doen. “Ik heb geen basistips die je zelf kan doen, omdat het gevaar dan bestaat dat je door in algemene regels te vervallen, de individualiteit van het lichaam uit het oog verliest. Daarom win je op dit vlak dus best professioneel advies in.”
Knie en pols
Een klassieker bij het fietsen is de knie. Als een zadel te laag staat, dan kan dat pijn vooraan in de knie veroorzaken. Maar niet enkel de hoogte van het zadel speelt mee, ook de positie van de schoenplaatjes is heel belangrijk.
De pols geeft ook soms problemen. Meestal is de afstand tussen zadel en stuur dan te groot, en moet die bijgesteld worden.